Fikret Küçükkoyuncu yazdı…
Yeni eczane açmak eskiye göre çok daha zor olduğundan eczane devir konusu son 7 yılda çok daha büyük bir öneme sahip oldu.
Eczane devirleri, eczacılık sektöründe en fazla duyduğumuz, şahit olduğumuz ama arka planını pek de detaylı bilmediğimiz bir konudur. Bilindiği üzere Türkiye’de yaklaşık 25.000 eczane faaliyet göstermektedir ve bu sayı yaklaşık son 15 yıldır çok da fazla değişiklik göstermemiştir. 31 Mayıs 2012’de yürürlüğe giren kanun ile de, yeni açılacak eczane sayılarının, ilçe sınırları içindeki nüfusa göre en az 3 bin 500 kişiye bir eczane olacak şekilde düzenlenmesi öngörülmüştü. Bu kural halen de devam ediyor ki bu sayı 22 Avrupa ülke ortalamasını dikkate alarak oluşturulmuş bir sayıdır. Dolayısıyla yeni eczane açmak eskiye göre çok daha zor olduğundan eczane devir konusu son 7 yılda çok daha büyük bir öneme sahip oldu. Peki eczane devir alırken ya da ederken eczanenin devir bedelini belirleyen unsurlar nelerdir?
Devir bedeli nasıl hesaplanır?
Öncelikle yaygın uygulamaya baktığımızda eczane cirosu üzerinden bir katsayı hesabı yapılarak belirlenen bir süreç olduğu görülüyor. Cironun belli bir katı gibi tutarları çevremizde duyuyoruz. Peki neden bir yerde 2 kat iken bir başka yerde 4 kat olabiliyor? Şu anki mevcut piyasada bunun cevabı oldukça hislere ve sübjektif kriterlere göre veriliyor dersek çok yanlış olmaz. Ancak bu kadar önemli bir konunun çalakalem ve çok fazla kişiye özel yorumlanmasının doğru olmadığı kanaatindeyiz.
O nedenle bu işin doğrusu ne olmalı konusunu biraz açalım. Öncelikle konunun ciroda çıkıyor olması gayet tabi ki çok anlamlı ancak konuyu daha fazla etkileyen unsur kârlılık durumudur. Bazen ciroları %30-40 farklı olan 2 eczanenin aynı kârlılık seviyesinde olduğunu görüyoruz. O zaman bunun devir bedelinin de bu kadar oynaması doğru olabilir mi? O zaman asıl konu eczanenin ne kadar kâr ettiğidir. Bu durumda da 2 farklı kârlılıktan bahsediyor oluruz.
- Satın alınan malın maliyeti ile satış arasında fark yani brüt kâr
- Tüm sabit giderlerini de düştükten sonra oluşan net kâr
Peki brüt ve net karlılığı etkileyen ana unsurlar nelerdir;
- Satın alma gücü; Ciro yüksekse satın alma gücü artar ve brüt kârlılık yükselir.
- İlaç dışı oranı: özellikle besin destekleri eczanenin en yüksek kârlılık getiren kategorisidir.
- Perakende ilaç oranı: Reçetesiz de satılabilen bazı ilaçların Kamu kurum iskontolarının eczanede kalmasından dolayı ve MF baremlerinin yüksekliğinden dolayı çok kârlıdır.
- 4.5. kademe ilaç oranı: Bu kademedeki ilaçların kârlılığı çok düşük olduğundan cirodaki payı çoksa kârlılık düşüktür.
- Kira: Diğer sabir giderlerden farklı olarak kira bedeli eczanenin cirosu ile her zaman doğru orantılı değildir. AVM ve cadde eczanelerinde kiranın satışa oranı %8-12 arası değişirken, ASM, Semt eczanelerinde bu oranlar %1-5 arasında kalmaktadır.
Öte yandan meseleye sadece kârlılık olarak da bakamayız. Ekonominin temel parametrelerinden biri olan arz – talep dengesi ve gelecek potansiyelleri de devir bedellerini majör şekilde etkiler.
Bu unsurlara da kısaca göz atalım;
- Bölgede eczane açılıp açılamaması (3500 kuralı)
- Benzersizlik özelliği (O tipte bir eczanenin varlığının azlığı)
- Bölgenin gelecek gelişimi (bölge nüfusu ya da demografik yapının gelişimi)
- Eczanenin büyüme potansiyeli (eczanenin kendi bazının düşüklüğü ve potansiyeli)
Bunun yanında 2 eczanenin kârlılık yüzdesi aynı olsa bile cirodan kaynaklı olarak ele geçen kârdaki farklılık da devir bedelini etkileyen unsurlardandır.
Yatırımın Geri Dönüş Süresi
Son olarak devir bedeli ile “Yatırımın Geri Dönüş Süresi” konusunu arasında güçlü bir ilişki vardır. Amacımız yatırdığımız bu paranın ne kadar sürede geri döneceğini ya da bilinen tabir ile amorti edeceğini bilmektir. Ödeyeceğiniz devir bedelini, eczanenin aylık kârına bölerseniz kaç ayda geri döneceğini bulabilirsiniz. Burada sektör standardı 18 ay gibi gözüküyor mevcut devir bedellerini incelediğimizde. Ancak az önce değindiğimiz arz-talep dengesi ve potansiyel faktörleri işin içine koyunca bunun 48 aya kadar gidebilir olduğunu söylemek lazım. Özetle; bu süreç aslında oldukça iyi hesap ve datalara hakimiyet gerektiren bir konu. Konuşulan bedelleri de düşündüğünüzde çok daha profesyonel bir şekilde ele alınması gereken bir süreç olduğunu düşünüyoruz. Öte yandan, bu süreçte her iki tarafında birbirine güvenmesi son derece önemli.
Phusion danışmanlıktan devir süreçlerine profesyonel yaklaşım
İşte bu nedenle, Phusion danışmanlık olarak, bu işe daha stratejik, analitik, gerçekçi ve güvenilir bir yaklaşım tarzı getirmek amacıyla birkaç ay önce böyle bir hizmet ortaya koyduk. Sektörün buna ihtiyacı olduğunu düşünerek “devireczanem.com” u hizmete açtık. Gelişmiş devir bedeli hesaplama araçlarımızla, eczanelerin röntgenini çekebilecek kadar detaylı raporlama aracımızla, yüzlerce eczaneye danışmanlık yapmanın getirdiği önsezi ve tecrübe ile ve bize duyulan güvenle bu işi farklı bir noktaya taşımaya karar verdik. Sizin ya da çevrenizin de böyle bir çalışmaya ihtiyacı olursa bize her zaman ulaşabilirsiniz.
Görüşmek üzere…
